wie stout is de roe !

Sinds vorige weekend is de Sint, tot grote vreugde van al de onschuldige kinderen, terug in ons waterland. En voor de gelegenheid worden alle toepasselijke sint-liedjes weer bovengehaald. Een van de bekendste zinnetjes uit het repertorium is wellicht: 'wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe'. Het gebruik van de roe is met de jaren in de vergeethoek geraakt maar op ouwe prenten zie je effectief dat zwarte piet met een roe (takkebos) rondloopt om de stoute kinderen te slaan.

Nog niet zo heel lang geleden was het gebruik van lijfstraffen voor het straffen van kinderen niet zo ongewoon. Een van de artikelen die hiervoor gebruikt kon worden was de 'martemenee'... dat was een soort zweepje dat eerder thuis hoorde in de sado-hoek, maar die blijkbaar bij veel gewone gezinnen in de jaren 50 - 60 in gebruik was voor het geval dat de kinderen 'niet zoet genoeg waren'.

Ik herinner mij dat ons vader (wellicht ten einde raad, want voor de rest was dat nen helen brave mens) op een goeie dag zelf zo ne martemenee in elkaar gezet had. Dat ding bestond uit een stuk van een borstelstok waaraan een aantal leren riempjes bevestigd waren. De bedoeling was dat je met een 'flinke zwaai' de leren riempjes op de blote benen van de kwajongen (ik kan me niet voorstellen dat dit bedoelt was voor mijn zussen) liet neerkomen. Voor zover ik me herinner is de martemenee bij ons thuis maar één keer gebruikt geweest, wat ik uitgespookt had ben ik vergeten. Wat ik wel weet is dat die martemenee maar één keer gebruikt is, na die eerste testrit heb ik het ding wijselijk verstopt op een geheime plek zodat hij nooit meer boven water kon komen.

noot: de benaming martemenee zou een verbastering kunnen zijn van het Franse martinet